Ağrı, bedenin alarm sistemi olarak düşünülür; ama bu alarm yalnızca dokudan gelen sinyalleri değil, beynin anlam vermesini de taşır. Bir iğne batması kiminde “geçer gider” diye okunurken, başkasında “bu kötüye…
Bir işi yaparken aklınızın “arka pencerelerinde” on ayrı düşünce dolaşıyorsa, dikkat yalnız bir “odak” sorunu değildir; zihinsel alışkanlıklar, duygu tonusu ve bedensel uyarılma ile birlikte çalışan bir ekosistemdir. Mindfulness (bilinçli…
Dayanıklılık (resilience), hayatın kaçınılmaz sarsıntıları karşısında yeniden dengeye dönebilme, mümkünse deneyimi büyüme yakıtına çevirebilme kapasitesidir. Bu, “hiç yıkılmamak” değil; yıkıldıktan sonra ayağa kalkmanın bilimi ve sanatı. Psikoloji, dayanıklılığı salt bir…
Stres bir “düşman” değil, bir uyum mekanizmasıdır. Organizma, iç ve dış talepleri algılar, anlamlandırır, enerji ve dikkatini toparlayıp tepki verir. Kısa süreli ve doğru dozda olduğunda öğrenmeyi hızlandırır, bağışıklığı tetikler,…
“Ne biliyorum ki bildiğimi biliyorum?” sorusu, bilincin çekirdeğini oluşturur. Bilinç, bir deneyimin nasıl hissettirdiği (ör. kırmızının kırmızılığı, acının sızısı, melodinin tüyleri diken diken eden anı) ile o deneyime erişip rapor…
“Gözlerimle gördüm ama fark etmedim.” Günlük hayatta sık duyduğumuz bu ifade, psikolojide gözden kaçan dikkat(inattentional blindness) olarak adlandırılan çarpıcı bir olguyu anlatır. Karmaşık ortamlarda hedefe odaklanırken, açıkça retinamıza düşen bazı…
Duygusal düzenleme, bireyin belirli hedefler doğrultusunda duygu tepkilerinin başlatılmasını, sürdürülmesini, yoğunluğunu ve ifadesini değiştirme süreçlerinin tamamını kapsar. Günlük hayatta işlev görmek, ilişki kurmak, öğrenmek, yaratıcı üretime devam etmek ve etik…
Beyin plastisitesi, sinir sisteminin deneyim, çevre, öğrenme ve yaralanma gibi girdilere yanıt olarak yapısal ve işlevseldüzeylerde yeniden düzenlenebilme kapasitesidir. Plastisite, yalnızca çocuklukta değil, yetişkinlik ve yaşlılıkta da farklı kuvvet ve…
Çalışan bellek (ÇB), zihnin “şimdi ve burada” gerektirdiklerini taşıyan, geçici bilgiyi tutup üzerinde işlem yapan ve hedefe uygun davranışı yöneten dinamik bir sistemdir. Dikkat ise bu sistemin “ışıklandırma” mekanizmasıdır: hangi…
Prefrontal korteks (PFK), insan beyninin en geç evrimleşen ve en uzun süre olgunlaşan bölgelerinden biridir; planlama, hedefe yönelik davranış, bilişsel esneklik, inhibisyon, karar verme, hatadan öğrenme ve duygusal düzenleme gibi…