Sosyal biliş, başkalarının zihin durumlarını (niyet, inanç, istek, duygu) algılama, yorumlama ve buna uygun davranış üretme kapasitesidir. Empati ise bu büyük şemsiyenin altında, başkalarının duygusal durumlarını anlama ve—kimi zaman paylaşma—yeteneğidir.…
Duygu ve biliş, uzun süre psikolojinin ayrı kutularında ele alındı: Biri “sıcak”, sezgisel ve hızlı; diğeri “soğuk”, analitik ve yavaş. Oysa gündelik yaşamda karar verirken, öğrenirken, hatırlarken ya da sosyal…
Motivasyon, davranışın başlatılması, yönlendirilmesi ve sürdürülmesi ile ilgili çok katmanlı bir süreçtir. Psikolojide motivasyonu açıklayan modeller; hedef belirleme, öz-yeterlik, pekiştirme ve beklenti–değer çerçevelerini vurgularken, nörobilim bu süreçlerin arka planındaki ödül…
Karar verme, yalnızca seçenekler arasından birini seçmek değildir; bilgiyi toplama, belirsizliği değerlendirme, değerleri tartma, duyguları yönetme, geleceğe ilişkin varsayımlar kurma, risk–ödül dengesini ayarlama ve sonuçları sahiplenme gibi çok katmanlı alt…
Duygusal düzenleme, bireyin belirli hedefler doğrultusunda duygu tepkilerinin başlatılmasını, sürdürülmesini, yoğunluğunu ve ifadesini değiştirme süreçlerinin tamamını kapsar. Günlük hayatta işlev görmek, ilişki kurmak, öğrenmek, yaratıcı üretime devam etmek ve etik…
Beyin plastisitesi, sinir sisteminin deneyim, çevre, öğrenme ve yaralanma gibi girdilere yanıt olarak yapısal ve işlevseldüzeylerde yeniden düzenlenebilme kapasitesidir. Plastisite, yalnızca çocuklukta değil, yetişkinlik ve yaşlılıkta da farklı kuvvet ve…
Çalışan bellek (ÇB), zihnin “şimdi ve burada” gerektirdiklerini taşıyan, geçici bilgiyi tutup üzerinde işlem yapan ve hedefe uygun davranışı yöneten dinamik bir sistemdir. Dikkat ise bu sistemin “ışıklandırma” mekanizmasıdır: hangi…
Prefrontal korteks (PFK), insan beyninin en geç evrimleşen ve en uzun süre olgunlaşan bölgelerinden biridir; planlama, hedefe yönelik davranış, bilişsel esneklik, inhibisyon, karar verme, hatadan öğrenme ve duygusal düzenleme gibi…
Fobiler, belirli nesne ya da durumlara karşı orantısız ve kalıcı bir korku ile karakterize edilen, kaçınma davranışlarının zamanla genişleyerek işlevsellikte belirgin bozulmaya yol açtığı anksiyete bozukluklarıdır. Uçuş, yükseklik, asansör, köpek,…
Bipolar bozukluk, yineleyen mani, hipomani ve depresyon ataklarıyla seyreden; duygu durum, enerji ve etkinlik düzeylerinde uç değişimlere neden olan, yaşam boyu gidişi dalgalı bir ruhsal bozukluktur. Dünya genelinde yaşam boyu…