Hizmet Sunumunda Engel ve Bariyerler – Kurumsal Bariyerler – Politik Bariyerler – Hizmetle İlgili Bariyerler – Yaşlı bir kişinin ifade edilen ihtiyaçları ‘uygun ihtiyaçlar’ olarak değerlendirilse bile, onun ihtiyaçlarına cevap veren uygun hizmetler mevcut olmayabilir.
Profesyonel Bariyerler – Sosyal hizmet rolü genellikle çatışan görev ve yükümlülükler içerir. – Sosyal hizmet uzmanlarının “bireylerin ihtiyaçlarını, görüşlerini ve koşullarını temsil etmelerini desteklemek” görevi vardır, ancak bu rolü yerine getirirken aynı zamanda “bireylere yönelik riskleri değerlendirmek ve yönetmek” zorundadırlar
İletişim Bariyerleri – Çevresel Bariyerler – Yaşlı topluluğu ile ilgili bariyerler – Bakım ağı içindeki diğer kişilerin çıkarlarının yaşlı kişininkilerle dengelenmesi gerekebilir. – Bazen farklı tarafların ihtiyaçları ve çıkarları çatışacak ve sosyal hizmet uzmanı ilgili bireylerle müzakere etmek ve denge ve uzlaşmayı içeren bir çözüme ulaşmaya çalışmak zorunda kalacaktır.
Bireysel Bariyerler (yaşlı ve uzman için ayrı ayrı) – Durumsal Bariyerler – Yaşlı bir kişinin mevcut durumunun doğası -belki de akut bir kriz zamanı[1]onların katılımına engel teşkil edebilir. Araştırmalara göre yaşlılar ya güçlüklerinin doğası ve istedikleri yardım hakkında ‘kararlı’, ‘kararsız’, sorunları açıklığa kavuşturmak için yardıma ihtiyaç duyan ya da ‘bunalmış’ olarak tanımlamıştır.
Demanslı ve İletişim Zorluğu Olan Bireylerle Müdahale Planlarken Kitwood, demanslı kişilerle hem olumsuz hem de olumlu etkileşim türlerini tanımlamıştır. Negatif iletişimin özelliklerinden “malign sosyal psikoloji” olarak söz eder. Örnekler şunları içerir:
Kandırmak: dikkati dağıtmak veya manipüle etmek için aldatma biçimleri kullanmak.
- Yetkisizleştirme: bir kişinin sahip olduğu yetenekleri kullanmasına izin vermemek; başlattıkları eylemleri tamamlamalarına yardımcı olamamak.
- Çocuklaştırma: bir kişiye tepeden bakan bir şekilde davranmak.
- Gözdağı verme: fiziksel güç tehditleri kullanarak korku uyandırma.
- Etiketleme: biriyle etkileşimde bulunmanın veya davranışlarını açıklamanın temel temeli olarak bunama gibi bir kategori kullanmak.
- Damgalama: birine hastalıklı bir nesne veya toplumdan dışlanmış gibi davranmak.
- Outpacing: kişinin anlayamayacağı kadar hızlı bilgi sağlamak, seçenekler sunmak vb. işleri yönetebileceklerinden daha hızlı yapmaları için onları baskı altına almak.
- Geçersiz kılma: bir kişinin deneyiminin öznel gerçekliğini kabul etmemek.
- Sürgün: bir kişiyi gönderme veya dışlama – fiziksel veya psikolojik olarak
- Nesneleştirme: Bir kişiye duygusuz bir nesneymiş gibi davranmak.
- Görmezden gelmek: kişi orada değilmiş gibi davranmak.
- Dayatma: Bir kişiyi bir şey yapmaya zorlamak veya seçim olanağını reddetmek.
- Stopaj: dikkat ve ilgi vermeyi veya bariz bir ihtiyacı karşılamayı reddetme
- Suçlama: Yetenek eksikliğinden veya yanlış anlamadan kaynaklanan eylemler veya başarısızlıklar için bir kişiyi suçlamak.
- Aşırı Müdahale: Bir kişinin eylemi veya düşüncesi üzerine aniden veya rahatsız edici bir şekilde izinsiz müdahale.
- Alay etme: Bir kişinin “garip” davranışları veya sözleriyle dalga geçmek.
- Aşağılama: Bir kişiye beceriksiz, işe yaramaz, değersiz vb. olduğunu söylemek, benlik saygısını zedeleyecek mesajlar vermek.
Buna karşılık, Kitwood, kişiliği tanıyan ve onaylayan demanslı kişilerle iletişim kurmanın olumlu yollarını tanımlar. Bu tür etkileşimler, onun ‘olumlu insan merkezli çalışma’ dediği kavrama katkıda bulunur. Tanımladığı olumlu iletişimler şunlardır:
- Tanıma: Birini bir kişi olarak, adıyla kabul etmek, kendi benzersizliğini onaylamak.
- Müzakere: insanlara bir dereceye kadar güç ve kontrol verecek şekilde tercihleri ve ihtiyaçları hakkında danışmak.
- İşbirliği: Paylaşılan bir görev üzerinde çalışmak, insanların kendi inisiyatiflerini ve yeteneklerini içeren bir süreç kullanarak – birine bir şeyi “yapma” ya da pasif bir rol üstlendirme değil
- Oyun: Hedefi olmayan ancak kendiliğindenlik ve kendini ifade etme fırsatları olan etkinlikler.
- Timalasyon: bilişsel taleplerde bulunmayan aromaterapi veya masaj gibi duyusal veya duyusal deneyimler.
- Kutlama: hayatı neşeli yaşamayı teşvik
- Gevşeme: yalnızlık içinde olabilir ama başkalarıyla da olabilir.
- Doğrulama: birinin deneyiminin gerçekliğini ve gücünü ve dolayısıyla onun ‘öznel gerçeğini’ kabul etmek
- Sarmalama: Hassasiyetlerin (örneğin keder, öfke) açığa çıkabileceği güvenli bir psikolojik alan sağlamak.
- Kolaylaştırma: bir kişinin başka türlü yapamayacaklarını yapmasını sağlamak.
- Yaratma: kişinin sosyal ortama bir şeyler sunması için fırsatlar yaratmak veya bunlara izin vermek.
- Verimkar olma: örneğin ilgi, şefkat veya minnet göstererek kişinin başkalarına vermesini sağlamak.
Son yıllarda yaşlı nüfus oranının artışı, yaşlılara yönelik hizmet verebilecek, onların ihtiyaç ve taleplerini karşılabilecek uzmanlaşmış sosyal çalışmacılara ihtiyaç olduğunu göstermektedir Günümüzde sosyal çalışmacılara en fazla ihtiyaç duyan nüfus grubunu, yaşlı bireyler oluşturmaktadır. Yaşlılık alanında uzmanlaşmış sosyal çalışmacılar, yaşlıların ve ailelerinin karmaşık sosyal ve psikolojik hizmet ihtiyaçlarını karşılamak için özellikle sağlık hizmetlerinde önemli hale gelecektir. Bu yüzden bu uzmanlık alanında malign psikoloji ve ayrımcılık ile mücadele giderek önem kazanmaktadır. Gerontolojik sosyal hizmet bu açıdan yaşlılar gibi önemli bir kırılgan grubun ihtiyaçlarına yönelik farkındalıkla hizmet vermek adına sahada yerini almaya hazırdır. Perkinson (2013), yaşlı bireylerin oranının artması nedeniyle gerontolojik uygulama uzmanlığının küresel bir ihtiyaç olacağını belirtmektedir. Multidisipliner bakış açısı, yaşlıları anlamak ve ihtiyaçlarını tespit edilmesinde ve çözüm üretilmesinde önem taşımaktadır
