Yaşlanma sürecinin bir sonucu olarak, yaşlı kişi enfeksiyon geliştirmeye özellikle duyarlıdır. El dekontaminasyonu, enfeksiyonun yayılmasını önlemenin en etkili yollarından biridir. Ellerin kontamine olmasıyla sonuçlanabilecek her bir kişiden kişiye temas veya herhangi bir faaliyetten önce ve sonra eller hemen dekontamine edilmelidir (DoH 2001d, 2003). Aşağıdaki el hazırlığı, dekontaminasyonun etkinliğini arttırır. Tırnaklar kısa, temiz ve cilasız olmalı, çıkıntılı veya taşlı yüzükler kullanılmamalı, kesik ve sıyrıklar su geçirmez bir pansuman ile kapatılmalıdır (RCN 2004).
EL YIKAMA ÇEŞİTLERİ
- Sosyal El Yıkama
Sosyal hayattaki el temasını gerektiren kirli ya da kontamine tüm rutin işlemlerden sonra ellerin sadece su ve sabunla mekanik hareketler yardımıyla yıkanarak geçici mikroorganizmaların büyük bir çoğunluğunun uzaklaştırılmasıdır.
Sosyal el yıkama;
- Yiyecek tatmadan, yemek yemeden ve hastaya yemek yedirmeden önce,
- Tuvalete gittikten sonra,
- Hasta bakımına başlamadan önce (yatak banyosu, ağız bakımı…. gibi)
- Ellerin her kirlenmesinde yapılmalıdır
Sosyal el yıkamada en az 10 saniyede uygun bir teknik ile su ve sabun kullanılarak köpüklü elin tüm yüzeyine hızlı bir şekilde mekanik friksiyon yapılır. Eller akan suyun altında durulanır ve kağıt havlu ile kurulanır.
- Hijyenik El Yıkama
Ellerdeki geçici mikroorganizmaları öldürmek ve uzaklaştırmak için ellerin normal sabun, antimikrobiyal sabun ya da kendiliğinden kuruyan alkol bazlı antiseptikler yardımıyla yıkanması işlemidir. Amaç, kontamine olmuş eşya ya da infekte hastadan ellere bulaşan mikroorganizmaların diğer hastalara geçişini önlemektir.
- Tüm invaziv girişimlerden önce,
- Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarla temastan önce,
- Yaralara, üretral kateterlere dokunmadan önce ve dokunduktan sonra,
- Eldiven takmadan önce ve eldiveni çıkardıktan sonra,
- Kanlı atıklarla temas ve mikrobik kontaminasyonu düşündürebilecek durumlarla karşılaşıldıktan sonra yapılmalıdır.
Hijyenik el yıkamada öncelikle musluk kağıt havlu ile açılarak eller ılık su ile ıslandıktan sonra 3-5 mL tercih edilen sabun alınarak en az 15 saniye uygun teknikle yıkanmalıdır.
- Köpük elin tüm yüzeyine yayılarak friksiyon yapılmalıdır.
- Eller ılık su altında iyice durulanmalı ve kağıt havlu ile kurulanmalıdır.
- Musluk yine kağıt havluyla kapatılmalıdır.
- Eğer alkol bazlı kendiliğinden kuruyan antiseptik kullanılıyorsa avuç içine tercih edilen miktarda solüsyon alınır ve tüm el yüzeyine yayılıncaya ve eller kuruyana kadar 15-25 saniye ovuşturulur.
- Cerrahi El Yıkama
Geçici mikroorganizmaların öldürülüp, uzaklaştırılması, kalıcı mikroorganizmaların ise mümkün olduğunca azaltılması amacıyla cerrahi ortamda cerrahi tüm girişimler öncesinde ellerin su ve sabunla yıkanarak fırçalanması esasına dayanır. Tüm cerrahi girişimlerden önce cerrahi el yıkamadan sonra eldiven giyilir.
KORUYUCU GİYSİ
Hem sizi hem de yaşlı kişiyi çapraz enfeksiyon risklerinden korumak için koruyucu giysiler kullanılmalıdır.
Mikroorganizmaların yaşlı kişiye bulaşmasına ilişkin bir risk değerlendirmesine ve yaşlı kişinin kanı, vücut sıvıları, salgıları tarafından giysilerinize ve cildinize bulaşma riskine dayalı olarak hangi koruyucu giysinin gerekli olduğu konusunda bir karar vermeniz gerekecektir. Koruyucu giysiler önlük ve eldiven içerir.
STERİL OLMAYAN ELDİVEN
Eldivenler bakıcıyı koruyacaksa, steril olmayan eldivenler normalde en uygunudur. İnvaziv prosedürler ve steril bölgelere temas için steril eldivenler giyilmelidir. Steril olmayan eldivenler, sağlam olmayan cilt veya mukoza zarları olduğunda ve kana, vücut sıvılarına, salgılara veya atılımlara veya keskin veya kontamine aletlere maruz kalma riski taşıdığı değerlendirilen tüm faaliyetlerde kullanılmalıdır. Yaşlı kişinin metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) veya Clostridium difficile gibi bir enfeksiyonu varsa da kullanılmalıdır. Dikişsiz, tek kullanımlık lateks veya vinil eldivenlerin kullanılması tavsiye edilir. Araştırmalar, lateks eldivenlerin vinil veya polietilen eldivenlerden daha fazla koruma sağladığını gösteriyor. Ancak, yaşlı kişi veya bakıcı latekse duyarlıysa, bu belgelenmeli ve alternatifler sağlanmalı ve giyilmelidir. Steril olmayan eldivenler her iki ele de uygundur ve küçük, orta veya büyük olmak üzere üç boyutta mevcuttur. Kendiniz için doğru bedeni kullanmanız önemlidir, aksi takdirde el becerisi tehlikeye girer. Eldivenler tek kullanımlıktır ve bu nedenle insandan insana temastan veya tedaviden hemen önce giyilmeli ve aktivite biter bitmez çıkarılmalıdır. Eldivenler, aynı kişinin farklı bakım görevleri arasında ve farklı yaşlı kişilerin bakımı sırasında değiştirilmelidir. Kullanılmış eldivenler klinik atıklara atılmalıdır. Eldivenler el yıkamanın yerini tutmaz, ancak bakıcıları ve yaşlıları çapraz enfeksiyondan korumak için kullanılır.
Eldivenler, aynı kişinin farklı bakım görevleri arasında ve farklı yaşlı kişilerin bakımı sırasında değiştirilmelidir. Kullanılmış eldivenler klinik atıklara atılmalıdır. Eldivenler el yıkamanın yerini tutmaz, ancak bakıcıları ve yaşlıları çapraz enfeksiyondan korumak için kullanılır. Bakterilerin büyümesini teşvik eden ve dış bakterilerin nüfuz edebileceği sıcak, nemli bir ortam sağlarlar. Eldivenleri giymeden önce ve eldivenleri çıkardıktan sonra ellerin dekontamine edilmesi esastır.
ÖNLÜKLER
Plastik önlükler yaşlı kişi ile bakıcının kıyafetleri arasında bir bariyer oluşturur ve böylece çapraz enfeksiyonun azaltılmasına yardımcı olur. Giysileri veya bakıcının cildini kan, vücut sıvıları, salgılar veya atılımlarla kontamine etme riski olduğunda ve yaşlı bir kişinin bilinen bir enfeksiyonu olduğunda tek kullanımlık plastik önlükler giyilmelidir. Önlük giyilmeden önce ve önlük çıkarıldıktan sonra eller dezenfekte edilmelidir. Eldiven de gerekiyorsa, bunlar önlükten sonra giyilmeli ve önlük çıkarılmadan önce çıkarılmalıdır. Önlüğü çıkarırken üstten ve yanlardan çekerek yaka ve bel bağlarını koparın ve kendi üzerine katlayarak üniformanıza veya giysinize mikroorganizmaların yayılmasını önleyin.
**********************************************************************************************************************************
Sizin veya sevdiğiniz bir yakınınızın gerontolojik danışmanlığa ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız destek almak adına bize başvurabilirsiniz. Ücretsiz deneme seansı ve ayrıntılı bilgi için bize yazının altındaki formu doldurarak veya Whatsapp tuşumuzu kullanarak ulaşabilirsiniz.
***********************************************************************************************************************************
