Şema terapisi, “neden hep aynı yere düşüyorum?” sorusuna hem psikolojik hem nörobiyolojik bir yanıt vermeye çalışan bütüncül bir yaklaşımdır. Temel kabullesi şudur: Erken dönemde karşılanmayan ihtiyaçlarımız —güvenli bağlanma, özerklik, gerçekçi…
Dayanıklılık (resilience), hayatın kaçınılmaz sarsıntıları karşısında yeniden dengeye dönebilme, mümkünse deneyimi büyüme yakıtına çevirebilme kapasitesidir. Bu, “hiç yıkılmamak” değil; yıkıldıktan sonra ayağa kalkmanın bilimi ve sanatı. Psikoloji, dayanıklılığı salt bir…
Bir konuyu saatlerce çalışır, ertesi gün “sanki kendi kendine yerine oturmuş” gibi daha net hatırlarız. Bir melodi akşam parmaklarımızda dolaşamazken, sabahları akışkan çalabildiğimizi fark ederiz. Dünkü tartışmanın duygusal yükü uykudan…
Gündelik dilde “kendimi tutamadım”, “kendime hâkim oldum” diye anlattığımız şey, psikolojide inhibisyon ve özdenetim başlıkları altında çalışılır. İnhibisyon; uygunsuz, zamansız veya zararlı bir tepkinin başlatılmasını engellemeya da zaten başlamış bir…
Duygusal düzenleme, bireyin belirli hedefler doğrultusunda duygu tepkilerinin başlatılmasını, sürdürülmesini, yoğunluğunu ve ifadesini değiştirme süreçlerinin tamamını kapsar. Günlük hayatta işlev görmek, ilişki kurmak, öğrenmek, yaratıcı üretime devam etmek ve etik…
Çalışan bellek (ÇB), zihnin “şimdi ve burada” gerektirdiklerini taşıyan, geçici bilgiyi tutup üzerinde işlem yapan ve hedefe uygun davranışı yöneten dinamik bir sistemdir. Dikkat ise bu sistemin “ışıklandırma” mekanizmasıdır: hangi…
Fobiler, belirli nesne ya da durumlara karşı orantısız ve kalıcı bir korku ile karakterize edilen, kaçınma davranışlarının zamanla genişleyerek işlevsellikte belirgin bozulmaya yol açtığı anksiyete bozukluklarıdır. Uçuş, yükseklik, asansör, köpek,…
Duygusal denge, fırtınanın hiç kopmaması değil; koptuğunda yelkeni yırtmadan, direği kırmadan, rotayı koruyabilme kapasitesidir. İnsan biyolojisi “düz çizgi” için tasarlanmamıştır; dalgalanma, yaşamın öz ritmidir. Bu nedenle “duygularımı kontrol etmek istiyorum”…
Sağlığı ikiye bölmek—“zihinsel” ve “bedensel”—modern tıbbın en kalıcı yanılsamalarından biridir. Güncel bilim, psikolojik süreçlerin; bağışıklık işleyişinden ağrı algısına, kardiyovasküler ritimden bağırsak mikrobiyotasına, uyku mimarisinden hormonal eksenlere kadar çok katmanlı fiziksel…