“Gözlerimle gördüm ama fark etmedim.” Günlük hayatta sık duyduğumuz bu ifade, psikolojide gözden kaçan dikkat(inattentional blindness) olarak adlandırılan çarpıcı bir olguyu anlatır. Karmaşık ortamlarda hedefe odaklanırken, açıkça retinamıza düşen bazı…
Gündelik dilde “kendimi tutamadım”, “kendime hâkim oldum” diye anlattığımız şey, psikolojide inhibisyon ve özdenetim başlıkları altında çalışılır. İnhibisyon; uygunsuz, zamansız veya zararlı bir tepkinin başlatılmasını engellemeya da zaten başlamış bir…
Dikkat, zihnin “ışık demeti” olarak anılır; sahneyi aydınlatır, gereksiz ayrıntıyı karartır, hedefe giden yolu belirginleştirir. Psikolojide dikkat, seçici (neye odaklanacağımız), sürdürülen (ne kadar süre odakta kalacağımız) ve yürütücü/denetleyici (çatışma olduğunda…
Motivasyon, davranışın başlatılması, yönlendirilmesi ve sürdürülmesi ile ilgili çok katmanlı bir süreçtir. Psikolojide motivasyonu açıklayan modeller; hedef belirleme, öz-yeterlik, pekiştirme ve beklenti–değer çerçevelerini vurgularken, nörobilim bu süreçlerin arka planındaki ödül…
Duygusal düzenleme, bireyin belirli hedefler doğrultusunda duygu tepkilerinin başlatılmasını, sürdürülmesini, yoğunluğunu ve ifadesini değiştirme süreçlerinin tamamını kapsar. Günlük hayatta işlev görmek, ilişki kurmak, öğrenmek, yaratıcı üretime devam etmek ve etik…
Çalışan bellek (ÇB), zihnin “şimdi ve burada” gerektirdiklerini taşıyan, geçici bilgiyi tutup üzerinde işlem yapan ve hedefe uygun davranışı yöneten dinamik bir sistemdir. Dikkat ise bu sistemin “ışıklandırma” mekanizmasıdır: hangi…